همانطور که می‌دانید والدین وقتی کودک نوزاد است و شیر می‌خورد نگران غذا خوردن کودک نیستند، ولی وقتی نوزاد رو به رشد می‌رود یکی از مشکلات بزرگ پدر و مادرها به خصوص مادرها، بدغذایی کودکشان است.
یکی از دلایل این نگرانی‌ها این است که والدین توقع دارند،کودکشان وقتی گشنه است، غذایش را تمام کند! ولی کودک با ناخونک زدن، بی‌میلیش را نشان می‌دهد و غذا را رها میکند؛ در این لحظه است که مادر و پدر به کار های مختلفی رومی‌آورند؛ مثل: داد زدن، تهدید کردن، دعوا کردن، با غذا دنبال او دویدن و خوراندن 2 الی3 قاشق غذا به او، مقایسه او با دیگر کودکان و….
اما یک نکته مهمی که وجود دارد؛ گاهی نخوردن غذا به سلامت کودک بستگی دارد و باید او را پیش پزشک برده و این مشکل را ریشه یابی کرد. در ادامه مطلب، به عناوین زیر می‌پردازیم:
- دلایل بد غذایی کودکان
- با کودکان بد غذا چه کنیم؟
- رفع بد غذایی کودک
توجه: نکته قابل تأملی که وجود دارد، این است که آیا فرزند شما واقعا بد غذا است؟ بچه بد غذا چه کسی است؟ کودک وقتی شروع به غذا خوردن میکند، یک سری بی‌میلی‌ها یا کارهایی که از نظر شما مسخره است، میکند؛ مثلاً:
- _من دوست‌دارم در فلان ظرف غذا بخورم.
- سیب زمینی رو سرخ شده دوست‌دارم.
- دلم می‌خواهد قبل غذا آب بخورم.
- و…..
مسلماً اشتهای هر کودک با دیگر کودکان فرق دارد و بهتر است والدین درباره این موضوع اطلاعات واجب رو کسب کنند. شما باید به کمک نمودار رشد کودک متوجه شوید بچه بدغذا شده است یا نه! و اگر بچه دچار بدغذایی شده بود، شروع به درمان بد غذایی کودک کنید.
دلایل بدغذایی کودکان
بدغذایی کودکان دلایل متعدد زیادی دارد و این وظیفه والدین است که این مشکل را پیدا کرده و آن را ریشه‌کن کنند. گاهی بدغذا شدن کودک دلیل‌های ساده‌ای دارد که ممکنه از نظر شما مسخره باشد. بزارید مثال بزنم.
شما برای کودک نوپای خودتان یک ظرف با شکل خاص خریداری می‌کنید؛ و هر روز برای کودک داخل اون ظرف، غذا سرو میشود. ولی یک روز به دلایلی، داخل اون ظرف برایش غذا نمی‌ریزید و کودک غذا را نمیخورد و شروع به لجبازی یا گریه میکند و ظرف را پس می‌زند. وقتی بغلش می‌کنید و شروع به آرام کردن او می‌کنید، متوجه می‌شوید، که کودک دنبال ظرف خودش است. پس گاهی برای پیدا کردن دلیل باید حوصله به خرج داد.
از دلایل دیگر بدغذایی کودکان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. ناراحتی‌های جسمی
این مشکلات میتواند حساسیت یا آلرژی باشد. شاید کودک به غذایی که قبلاً خورده واکنش آلرژی نشان نداده باشد، ولی؛ وقتی کمی بزرگتر میشود حساسیت‌های او مشخص میشود یا بلعکس. از دیگر مشکلات این قبیل می‌توان به مشکل در ریشه دندان، گوارش، گلو درد، عفونت‌هایی که در روده، کلیه و.. رخ می‌دهد، اشاره کرد.
2.روش پخت غذا
روش پخت غذا در تغذیه کودک بسیار تاثیرگذار است، مثلا کودک شما عاشق سیب زمینی سرخ کرده است، ولی وقتی آن را به صورت دیگری می‌پزید، نمیخورد! یا هویج پخته دوست دارد ولی وقتی به صورت خام روی سالاد یا غذا سرو کنید، آن را از غذا جدا میکند. این مورد بیشتر مواقع بروز میکند و کودک بخاطر نحوه و روش پخت غذا نمیخورد. سعی کنید در پخت غذا تنوع ایجاد کنید تا بچه در کنار غذایی که دوست دارد طعم جدید را امتحان کند و اشتیاق بیشتری برای امتحان و خوردن غذا نشان دهد.
همچنین توجه داشته باشید امکان دارد شما دستور غذایی دیگری را پیش گرفته باشید، که باعث عوض شدن طعم و بوی غذا شود و کودک دیگر آن را نخورد یا از شکل آن غذا دچار بی‌اشتهاییش شده باشد.
3. بی نظمی در زمان غذا
احتمالاً با این موضوع مواجه شدید که کودک مثلاً، ساعت12 ناهار می‌خورد و آن را تمام نمی‌کند و شما باقی مانده غذایش را کنار می‌گذارید تا اگر گشنه شد، برای او گرم کنید. وقتی بعد از یک ساعت یا ساعت‌های دیگر کودک برای غذا پیش شما میآید و طبق خواسته او باز بهش غذا می‌دهید، باعث میشود که او هر بار اینکار را تکرار کند. و این امر موجب اختلال در زمان‌های غذایی کودک میشود و نمی‌تواند مواد مورد نیاز بدن خود را بدست آورد.
مثل آنکه کودک به‌جای وعده عصرانه، در حال خوردن ناهارش است.پس برای رفع بدغذایی کودک به زمان گرسنگی او نیز توجه کنید.
4.استرس
این استرس میتواند ناشی از اتفاقات داخل یا بیرون از خانه بروز کند. وقتی والدین دعوا یا بحثی می‌کنند یا حتی در بیرون از خانه دعوایی رخ می‌دهد، اغلب کودکان دچار آسیب‌های عاطفی و روحی می‌شوند، که میتواند باعث بی میل شدن به غذا و بی‌اشتهایی در آنها شود.
۵.پیروی کردن از عادت‌های بد دیگران
شاید دیده باشید، که وقتی کودکتان پیش بچه دیگری برای غذا خوردن می‌نشیند، رفتارهای بد او را دنبال میکند؛ برای مثال: غذا لوبیا پلو است و بچه شما آن غذا را دوست دارد ولی در مواجه با کودک دیگر، میبیند او لوبیاها را از غذا جدا میکند و نمیخورد! و کودک شما هم شروع به تقلید کردن از رفتار بچه بدغذا میکند و این کار در ذهن او ثبت میشود و دفعه‌های دیگر آن را تکرار میکند. صرفاً این کار فقط از بچه‌های بدغذای دیگر به وجود نمی‌آید، بلکه میتواند از رفتارهای نادرست بزرگترها نیز باشد.
6.شیطنت های کودکانه
کودک می‌خواهد همراه غذا بازی کند! چطوری؟؟؟؟؟؟ بچه با قاشق غذاش به در و دیوار می‌کوبد و برمیگردد، دوتا قاشق که نفصش زمین ریخته، می‌خورد و به همین روال غذایش تمام میشود؛ اما نصف غذا رو زمین است. و گاهی شما با خندیدن و اخم کردن به کارهای او واکنش نشان می‌دهید و این باعث افزایش شیطنت‌های او میشود.
7.مقایسه!!!!!!
امان از این کلمه! از قدیم این کلمه دست از سر زندگی‌ها برنداشته است!
وقتی شما کودک خودتان را با کودک دیگر که کمی جثه‌اش از فرزند شما بهتر است، مقایسه می‌کنید، فکر می‌کنید! کودک چه احساسی پیدا میکند؟! شاید بگویید کودک 2ساله چه احساسی دارد! ولی کودکان باهوش هستند، و متوجه این گونه رفتارها می‌شوند. از نظر علمی و ژنتیکی، بعضی کودکان جثه‌های متفاوتی نسبت به یکدیگر دارند؛ یکی پرخور ولی جثه ریز! یکی کم خور وجثه پر! پس دلیلی برای این کار ناپسند وجود ندارد و جالب است بدانید که این رفتار ممکن است باعث لجبازی کودک شود و او از خوردن غذا امتناع کند.
۱۰.کودک باهوش
کودکان باهوش هستند! یعنی چی؟ وقتی شما، از دغدغه های غذا دادن به کودکتان شروع به صحبت می‌کنید؛ بهتر است که پیش او درباره این موضوع صحبت نکنید! چرا که کودک متوجه میشود در مرکز توجه ها قرار گرفته، و از آن لذت می‌برد و آن را به صورت شدیدتر انجام می‌دهد.
با کودکان بد غذا چه کنیم؟
کودک شما وقتی شروع به رشد میکند، ممکن است؛ شروع به نخوردن غذا یا جایگزین کردن وعده‌های غذاییش با خوراکی‌هایی که سودی برای رشد او ندارد کند؛ به اصطلاح “بد غذا” شده باشد. گفتنی است که این امر طبیعی است و در بیشتر کودکان دیده میشود. خانواده‌ها در مورد این موضوع تنش‌های روانی زیادی برای بچه و خودشان به وجود می‌آورند و همیشه دنبال خوراندن غذای بیشتر به فرزندشان هستند اما اینکه چگونه باید با این مشکل رفتار شود!
دیدید گاهی اوقات وقتی با کودک کمی با محبت و لطافت رفتار می‌کنید او با شما راه میآید و طبق خواسته شما عمل میکند؟ و گاهی این روش ها فقط یک بار یا دوبار قابل استفاده است، و والدین می‌مانند، چه کاری انجام دهند!
در ادامه راهکارهایی برای رفتار درست در برابر کودک بدغذا ارائه خواهیم داد:
۰ دنبالش نکنید
برای کودک، فضایی شاد و آرام ایجاد کنید؛ تا با او صمیمی شوید. برای این کار حتی یک وعده غذایی را با خانواده دور هم نوش جان کنید. حداقل یک ساعت قبل از صرف غذا، فعالیت او را زیاد کنید تا گرسنه شود.
۰ وقتی حواسش نیست، غذا را به او نخورانید
وقتی بچه بدغذا دارد صحبت میکند یا به اصطلاح شیرین زبانی میکند، اعصابتان را آرام کنید و منتظر باشید تا او صحبتش را تمام کند و سپس به او غذا دهید، نه وسط حرف او.
۰ به کودک برای تمام کردن غذایش قراری با او نگذارید
کودک بد غذا وقتی غذایش را پس می‌زند؛ به او قول ندهید که اگر بخوری یا نخوری فلان کار را می‌کنم. این راه‌حل شما باعث میشود بچه بدغذا با این کار شما به خواسته‌هایش برسد و با اگر تهدید شود از جانب شما، آن فضای دوستانه دیگر از بین می‌رود.
۰ قدرت انتخاب کردن به کودک دهید
بعضی از والدین نمی‌گذارند که کودک مستقل باشد، به طوری که کودک 2 یا 3 ساله هنوز باید از دست خانواده یا در بغل والدین غذا را بخورند. گاهی کودک با دیدن بزرگترها یا کودک‌های هم سن خود دوست دارند خودشان بطور مستقل غذا بخورند! و چه بهتر که بگذارید خودش یاد بگیرد و این استقلال را پیدا کند.
۰ متناسب با نیاز کودک غذا را درست کنید
برای درمان بد غذایی کودک بهتر است که ببینید کودک چه غذایی دوست دارد و با موادغذایی موردنیاز بدنش، آن غذا را آماده کنید، توجه داشته باشید تزئین غذا میتواند به شما کمک کند تا غذای بیشتری به کودک بدهید.
۰ تنوع غذایی ایجاد کنید
سعی کنید با ایجاد تنوع غذایی اشتهای کودک را تحریک کنید، توجه داشته باشید برای این کار لازم نیست تا سفره را از انواع غذا پر کنید، سعی کنید هر وعده تنوعی کوچک در غذا ایجاد کنید مثلاً املت را گاهی با سبزیجات سرو کنید، یا گاهی پنیر بزنید یا قارچ و….
۰ مشارکت دادن کودکان در پخت غذا
شما میتوانید کودک را تشویق به درست کردن غذای مورد علایقش کنید. با اینکار کودک متوجّه سختی‌های موجود در درست کردن آن غذا می‌شوند. شما میتوانید کودک را در خرید مواد غذایی، شستشو آنها و پخت مشارکت بدهید.
۰ نسبت به خوردن و نخوردن غذا سخت گیری نکنید
گاهی والدین در خوردن غذا، بایدها و نبایدهایی ایجاد می‌کنند که باعث کنجکاوی یا حساسیت بچه بدغذا میشود؛ مثلاً ممکنه به طرز غذا خوردن بچه گیر بدهند یا ازش بخواهند وسط غذا آب نخورد و … ، بگذارید کودک غذایش را بخورد و با این قوانین اشتها او را از بین نبرید.
مجبور نکردن کودک
وقتی کودک شما غذایی رو پس می‌زند، یا با غذایش باز میکند، مسلماً این کار باعث رنجش شما و خوراندن زوری غذا به او میشود که ممکن است او غذا را از دهانش بیرون بریزد یا بشقاب را پرت کند به سمت دیگر.
وقتی این کار مدام تکرار شود، کودک شروع به متنفر شدن از غذا میکند و یک خاطره بد در ذهن بچه ایجاد میکند. پس بهتر است در این موارد واکنش های شدیدی نشان ندهید، مثلاً نگویید زود باش! تموم کن! بازی نکن!
وقتی کودک مستقل غذا خوردن را شروع میکند، طولانی غذا خوردن؛ یک امر طبیعی است. توجه داشته باشید ما از همان کودکی بلد نبودیم چطور غذا بخوریم؟ یا چطور قاشق دستمان بگیریم.
پس نباید توقع داشته باشیم کودک هر چه زودتر، مثل ما آدم بزرگ‌ها غذایش را تمیز و بدون شلوغ کاری بخورد. اما گاهی مادرها یا پدرها، موقع غذا خوردن می‌گویند:” بس کن!، ساکت باش!، زود بخور!، ببین غذا نمی‌خوری ضعیفی! و….” خوب! خودتان چه فکری می‌کنید؟ آیا این کار درست است؟
کودک از 9 ماهگی تا 3 سالگی، مایل است که با غذایش بازی کند و با بازی غذا را بخورد و این کار باعث لذت بردن او از غذایش و تشویق او به خوردن دوباره آن غذا میشود. شما ماکارانی رو در نظر بگیرید: وقتی کودک زیاد نمی‌تواند از چنگال استفاده کند و رشته‌ها را با دست در دهانش می‌گذارد و آن را می‌خورد یا با رشته بازی میکند؛ باعث میشود دوباره به خوردن آن غذا میل بیشتری داشته باشد.
چکیده مطالب بالا
در این مطلب در خصوص دلایل بدغذایی کودک، راه‌های رفع بدغذایی صحبت کردیم، که در ادامه خلاصه‌وار به نکات اشاره خواهیم کرد:
- اولین گام، باید دلیل بدغذایی کودک را پیدا کنید!
- در برخورد با بدغذایی به هیچ وجه به زور متوسل نشوید.
- قبل از وعده غذایی به کودکتان چیزی ندهید و ترجیحاً او را به بازی پر تحرک تشویق کنید.
- کودکتان را از خوردن خوراکی‌های ممنوعه منع نکنید و سعی کنید در حد تعادل در طی روز یا هفته بگذارید، بخورند.
اگر هیچکدام از مشکلات و راهکارهای گفته شده به شما و کودک بدغذایتان کمک نکرد، بهتر است از مشاور تغذیه کمک بگیرید. و اگر جز موارد گفته شده، شما راه حل دیگری دارید؛ خوشحال می‌شویم آن را با ما در میان بگذارید.
خیلی خوب بود. عالی
ممنون از شما😍